Nổi loạn tuổi dậy thì: Cha mẹ nên làm gì để thấu hiểu con?
Nội dung bài viết:
Một trong những vấn đề của tuổi mới lớn được nhắc đến nhiều nhất là xu hướng nổi loạn. Đây là một thử thách dành cho bạn trong việc nắm bắt tâm lý con trẻ và đưa ra những giải pháp phù hợp, hạn chế nguy cơ xảy ra hậu quả đáng tiếc. Bài viết hôm nay của Prudential sẽ giúp bạn tìm ra nguyên nhân và giải quyết hội chứng nổi loạn tuổi dậy thì một cách thật hiệu quả.
Nổi loạn ở tuổi dậy thì là gì?
Nổi loạn tuổi mới lớn là một giai đoạn trong quá trình phát triển của trẻ vị thành viên. Ở giai đoạn này, trẻ thường có xu hướng chống đối lại với những quy tắc, yêu cầu của cha mẹ và xã hội đặt ra. Lúc này, cha mẹ sẽ cảm thấy càng ngày trẻ có những biểu hiện, hành vi, cảm xúc,... khác so với trước.
Ví dụ: Bé trai trước khi dậy thì là cậu nhóc ngoan ngoãn, sống tình cảm hoặc có vấn đề gì không đồng tình thì sẽ trao đổi nhỏ nhẹ với mẹ. Nhưng khi bước vào tuổi dậy thì, bé ‘lột xác’ thành đứa trẻ ngang bướng, đua đòi hay thường xuyên cãi lời cha mẹ.
Nổi loạn tuổi dậy thì - Nguyên nhân từ nhiều phía
Tình trạng nổi loạn tuổi mới lớn hình thành do các nguyên nhân dưới đây:
Yếu tố sinh lý
Hormone sinh học thay đổi ảnh hưởng đến cảm xúc, tâm trạng và hành vi của trẻ. Lúc này con thường xuyên cảm thấy lo lắng, buồn bã, tức giận và mất kiểm soát khi có sự việc không đúng ý muốn xảy ra. Bên cạnh đó, sự thay đổi ngoại hình cùng các vấn đề về giới tính cũng làm trẻ trở nên tự ti, mặc cảm với bạn bè xung quanh.
Yếu tố tâm lý
Ở giai đoạn dậy thì, trẻ mong muốn được khẳng định cái tôi của bản thân. Một số trẻ khẳng định thông qua chiều hướng tích cực như đặt mục tiêu và quyết tâm theo đuổi nó. Bên cạnh đó cũng có nhiều trẻ không hiểu được chính bản thân mình, dễ sa ngã và lựa chọn khẳng định cái tôi thông qua những hành vi tiêu cực như quậy phá, đua đòi,... Nếu bạn không kịp thời chỉ dẫn, phân tích đúng sai thì các biểu hiện tiêu cực của trẻ sẽ dần trở thành lối mòn trong tính cách. Điều này sẽ tác động xấu đến phẩm chất và sự phát triển của con trong tương lai.
Bên cạnh đó, nhiều trường hợp trẻ nổi loạn do bố mẹ áp lực tiền bạc, thường xuyên mâu thuẫn hoặc gặp sự cố phá sản. Những sự việc này ảnh hưởng lớn đến tâm lý khiến trẻ có xu hướng đối đầu với cha mẹ. Thậm chí, chúng sử dụng các phương pháp ‘nói ngược’, ‘mâu thuẫn’ để bày tỏ cảm xúc và ý kiến của mình.
Yếu tố xã hội
Ngoài hai nguyên nhân kể trên, trường học cũng là một yếu tố quan trọng tác động đến hội chứng đua đòi của tuổi mới lớn. Như lời Thạc sĩ tâm lý Phùng Thị Hiên chia sẻ: ‘Ngoài sự nỗ lực của bản thân và gia đình trong việc nhìn nhận và thay đổi cách ứng xử với con, thì một môi trường học tập phù hợp cũng rất có giá trị để con rèn luyện tính tự giác.’ Nếu con trẻ cảm giác nội quy nhà trường quá cứng nhắc, nghiêm khắc thì chúng sẽ cảm thấy mệt mỏi và muốn nổi loạn.
Bên cạnh đó, trong giai đoạn dậy thì trẻ có xu hướng xem trọng mối quan hệ bạn bè, sợ bị cô lập và tẩy chay. Vậy nên, nếu không may tiếp xúc với bạn bè xấu thì con sẽ chủ động nổi loạn cùng họ. Điều này khiến trẻ dần sa đà vào những hành vi xấu hay có suy nghĩ lệch lạc.
Nhận biết sớm dấu hiệu nổi loạn tuổi dậy thì
Khi bị rối loạn tâm lý tuổi dậy thì, trẻ sẽ có các biểu hiện sau:
Biểu hiện về hành vi
Trẻ có những biểu hiện rối loạn hành vi như thách thức, chống đối, không tuân thủ quy tắc, không nghe lời hoặc thường xuyên gây gổ đánh nhau với bạn bè. Bên cạnh đó, một số trẻ có hành vi trốn tránh, tự cô lập bản thân như không tham gia hoạt động tập thể, không giao tiếp với người thân và bạn bè. Ngoài ra, trẻ còn có xu hướng thay đổi phong cách ăn mặc, thói quen sinh hoạt, sở thích,... một cách đột ngột.
Biểu hiện về cảm xúc
Trẻ thể hiện các cảm xúc một cách mạnh mẽ, thất thường và khó kiểm soát nỗi buồn, lo lắng, sợ hãi, tức giận cũng như vui sướng. Bên cạnh đó, trẻ thường xuyên có suy nghĩ tiêu cực, bi quan hoặc tự hủy hoại bản thân. Thậm chí, trẻ có thể thực hiện những hành vi không đúng lứa tuổi như uống rượu, hút thuốc,...
Biểu hiện về học tập
Trẻ nổi loạn thường mất hứng thú với việc học tập với các biểu hiện như không chú ý nghe giảng bài, không hoàn thành bài tập hoặc trốn tiết học. Điều này khiến trẻ điểm số của con luôn thấp so với bạn bè đồng trang lứa. Ngoài ra, trẻ còn có xu hướng không tôn trọng , hợp tác với thầy cô; thường xuyên bắt nạt bạn bè,...
Khi trẻ nổi loạn tuổi dậy thì, cha mẹ nên làm gì để thấu hiểu con?
Bạn không thể chỉ áp dụng một giải pháp để giúp con thoát khỏi hội chứng nổi loạn tuổi mới lớn. Hãy xem đó là một hành trình dài với nhiều giải pháp phối hợp với nhau, để con bạn có thể phát triển và trưởng thành đúng cách.
Giải pháp 1: Dành nhiều thời gian cho con hơn
Bạn hãy dành chút thời gian để nhìn lại mình đã đủ yêu thương con chưa? Hay vì công việc quá bận rộn mà bạn vô tình để con tự ‘bơi’ trong thời điểm nhạy cảm tuổi dậy thì? Con trẻ ở lứa tuổi này thường có xu hướng cảm thấy cô đơn, nên dễ rơi vào các mối quan hệ khác và bị cuốn vào vòng sa ngã.
Để tránh tình huống này xảy ra, bạn phải cho con cảm nhận được tình yêu thương của mình, để con luôn ghi nhớ đâu là tổ ấm đích thực, và những người thực sự quan tâm con là ai. Hãy thường xuyên hỏi ý kiến con khi bạn có dự định sắm sửa một thứ gì đó, gián tiếp cho con biết mình cũng có vai trò nhất định trong nhà. Đồng thời, bạn cũng có thể chủ động tạo ra các hoạt động vui chơi gia đình vào mỗi dịp cuối tuần để tăng mối gắn kết tình cảm với con cái.
>>> Có thể bạn quan tâm: Dành thời gian cho con không phải là chuyện khó
Giải pháp 2: Trở thành ‘đồng minh’ của con
Khi con trẻ có các dấu hiệu nổi loạn tuổi dậy thì, bạn đừng vội đưa ra những lời trách cứ hay trừng phạt, đặc biệt là không nên so sánh con với những đứa trẻ khác. Vì việc này chỉ khiến con cảm thấy thua kém bạn bè, từ đó dễ hình thành tâm lý tự ti, không muốn cố gắng. Thay vào đó, hãy đóng vai trò ‘đồng minh’ tính cực, động viên con sửa chữa những điều chưa tốt. Mỗi khi thấy con buồn bã thì bạn đến ngồi xuống lắng nghe tâm sự của con, cùng con phân tích vấn đề để tìm ra giải pháp phù hợp.
>>> Đừng bỏ lỡ: Làm thế nào để trở thành bạn đồng hành thân thiết với con
Trách cứ hay trừng phạt sẽ không hiệu quả bằng việc trang bị cho con những kiến thức, kỹ năng cần thiết để ứng phó với bất ổn tuổi dậy thì. Bởi bạn không thể nào kiểm soát con 24/7, nên hãy để con chủ động vượt qua những cám dỗ đua đòi xung quanh mình.
Ví dụ: Khi thấy con tập hút thuốc lá, bạn đừng nên quát mắng và ép con hứa bỏ thuốc. Bởi có thể con sẽ vâng dạ trước mắt chỉ để làm vui lòng bạn, rồi sau đó lại lén lút hút thuốc. Bạn hãy nhẹ nhàng tâm sự với con về những tác hại của thuốc lá như ‘Hút thuốc răng sẽ vàng, hơi thở bốc mùi, sẽ không được các bạn khác giới thích’. Và chỉ cho con làm thế nào để từ chối khi bạn bè rủ rê mình hút thuốc lá. Làm như thế, con sẽ cảm nhận được bạn là ‘đồng minh’ của mình và tự giác nghe theo lời khuyên của bạn.
Giải pháp 3: Cho con không gian riêng
Khi bước vào tuổi dậy thì, trẻ sẽ phát triển ý thức về cuộc sống riêng của mình, không còn quây quần với bạn như ngày còn bé. Thay vì cố gắng bước vào thế giới riêng đó, bạn nên tôn trọng con bằng cách cho con những không gian riêng tư. Cụ thể, bạn hãy thực hiện một vài hành động nhỏ như gõ cửa khi vào phòng con, xin phép khi sử dụng đồ của con, không trách con khi dành thời gian cho bạn bè hơn gia đình,... Điều này sẽ giúp con cảm thấy được tôn trọng, dần mở lòng hơn với cha mẹ. Qua đó con có thể cải thiện các dấu hiệu nổi loạn tuổi dậy thì hiệu quả.
Giải pháp 4: Phối hợp cùng bạn bè và thầy cô của con
Giáo dục trong gia đình vẫn là chưa đủ, vì con bạn còn có thể bị tác động bởi các mối quan hệ bên ngoài. Nếu có thể, bạn nên giữ liên hệ với bạn bè thân thiết của con để đảm bảo con không bị lôi kéo bởi nhóm người xấu. Nhưng vẫn phải đảm bảo con và bạn bè có không gian riêng tư, chứ không chăm chăm theo dõi con 24/7.
Còn trên trường lớp, hãy trao đổi với giáo viên chủ nhiệm để hai bên cùng nhau tìm ra phương pháp học tập, sinh hoạt tốt nhất cho con. Bạn cũng nên nói chuyện để con hiểu rằng: nội quy nhà trường tuy nghiêm khắc, nhưng chỉ cần để ý thì con sẽ không vi phạm. Hơn nữa, việc ‘nổi loạn’ bằng cách vi phạm nội quy sẽ khiến bạn bè tung hô con nhất thời mà thôi. Còn nếu con học giỏi, chăm ngoan thì sẽ được rất nhiều người nể phục lâu dài.
Giải pháp 5: Tham vấn ý kiến của chuyên gia tâm lý
Tìm đến chuyên gia tâm lý là việc bạn nên cân nhắc khi muốn thấu hiểu cảm xúc, suy nghĩ của trẻ mắc hội chứng nổi loạn tuổi dậy thì. Thông qua cuộc trò chuyện với chuyên gia, bạn sẽ hiểu hơn về những biến đổi trong cảm xúc, suy nghĩ, hành vi của con. Đồng thời, chuyên gia sẽ hướng dẫn bạn biết cách giúp trẻ bình ổn lại tâm trạng, tin tưởng và chia sẻ những khúc mắc, bực bội trong lòng.
Trong hành trình dậy thì của con trẻ, cha mẹ là người đồng hành quan trọng nhất. Ngoài quan tâm và thấu hiểu để tôn trọng ‘chất riêng’ của con, cha mẹ cần chuẩn bị cho con nền tảng phát triển vững vàng. Qua đó con sẽ được trưởng thành trong một môi trường hoàn hảo nhất. Do đó, nhiều phụ huynh với lối tư duy hiện đại đã chọn mua bảo hiểm nhân thọ cho con. Giải pháp không chỉ giúp con có nền tảng học vấn tốt, mà còn xây dựng nguồn tài chính vững chắc để con tự tin vượt qua mọi thử thách của cuộc đời, trở thành người hạnh phúc và có ích.
Lắng nghe, Thấu hiểu & Hành động, Prudential mang đến cho khách hàng đa dạng giải pháp bảo vệ và tích lũy tối ưu, cho con nguồn tài chính mạnh mẽ để vững tâm hoàn thành các mục tiêu trong tương lai. Nổi bật có thể kể đến sản phẩm bảo hiểm liên kết chung PRU-HÀNH TRANG TRƯỞNG THÀNH. Đây là gói bảo hiểm học vấn giúp con có một tương lai rộng mở với kế hoạch tài chính được hoạch định chặt chẽ. Sản phẩm nổi bật với quyền lợi “kép”: Vừa xây dựng Quỹ học vấn đảm bảo con đường học tập không bị cản trở bởi mọi rủi ro, vừa tích lũy Quỹ tài chính hiệu quả cùng con theo đuổi ước mơ, khởi nghiệp, kết hôn,...
Không chỉ vậy, bảo hiểm còn bảo vệ toàn diện cho cả gia đình trước các rủi ro trong cuộc sống, cũng như hỗ trợ đóng phí và đảm bảo tương tương lai cho con trong trường hợp bố mẹ không may gặp rủi ro. Nhờ đó, bố mẹ có thể an tâm dù có biến cố thì con đường học vấn của con cái vẫn đảm bảo.
Ngoài ra, gói sản phẩm này còn có thời hạn bảo vệ lâu dài đến lúc con 99 tuổi, với nhiều quyền lợi tích lũy hấp dẫn như: Hưởng lãi từ kết quả đầu tư của Quỹ liên kết chung, thưởng duy trì hợp đồng, thưởng tri ân khách hàng. Đặc biệt, khi kết hợp với sản phẩm bổ trợ, Bảo hiểm liên kết chung PRU – Hành Trang Trưởng Thành sẽ gia tăng phạm vi bảo vệ, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe và giảm áp lực tài chính gia đình, nếu biến cố bất ngờ xảy đến.
>> Liên hệ với Prudential hoặc gọi qua số hotline 18001247 để được tư vấn chi tiết và toàn diện về các giải pháp tài chính vững vàng bạn nhé!
Bài viết trên đã chia sẻ đến bạn những kiến thức hữu ích về hội chứng nổi loạn tuổi dậy thì. Nhìn chung, nổi loạn tuổi mới lớn là một thách thức không chỉ với con mà còn có cả cha mẹ. Do đó, bạn hãy áp dụng các phương pháp trên để trở thành người bạn thực sự của con. Qua đó bạn có thể thấu hiểu và đồng hành cùng trẻ vượt qua giai đoạn ẩm ương của tuổi mới lớn một cách thuận lợi và nhẹ nhàng nhất.
Sản phẩm tham khảo
Bài viết mới nhất
